Mononoke-hime 1997 yılında yayınlanan anime Hayao Miyazaki tarafından yazılmıştır. Anime aynı zamanda da Studio Ghibli for Tokuma Shoten, Nippon Television Network and Dentsu tarafından da canlandırılmıştır. Bu Japon animasyon filmi daha çok fantastik öğeleri ve savaş temalarını işler. Prenses Mononoke, Japonya’nın geç Muromachi döneminde (yaklaşık 1336 ila 1573) yaşamaktadır. Hikaye aslında temelde Emishi prensi Ashitaka’nın tanrılarla ve de kaynakları tüketen insanlarla olan savaşını anlatır. Mononoke kelimesi aslında bir insan ismi demek değildir. Daha çok Japonca bir ruh veya canavar anlamında kullanılır. Bu canavar şekil değiştiren doğaüstü bir yaratıktır. 1970’lerin sonunda miyazaki bir film çizim yapmaya başladı.ormanda bir canavarla yaşayan prenses hakkında. Daha sonradan da senaryosunu 1994 yılında oluşturmaya başladı ve ilk fikirlerini de görselleştirmede oldukça zorlandı. Miyazaki ve Ando, Kyushu’daki Yakushima’nın antik ormanlarına, Rüzgar Vadisi’nin Nausicaä manzarasına ve bir grupla birlikte, dağların ilham kaynağını olması için keşif düzenledi. 3 gün boyunca sanatçılar, yönetmenler burada çalıştılar. Batı’nın en iyi yönetmenlerinden olan John Ford’dan ilham alan Miyazaki Irontown’ı sıkı sıkıya sınırlarla kaplı bir kent olarak tasvir etti. İçini de azınlıktan gelen halk olarak ezilen halk olarak tasvir etti. Bu durumda karakterler de özlem, hırs, sert kişilikler haline geldi. Burada Miyazaki aslında geçmişe ait öğelerden beslenmek istedi ancak tam olarak bunu yansıtmak istemedi. İstediği daha çok ortaçağa ait bir Japonya tarihinden ziyade modern endüstriyel uygarlık arasında bir doğal dünya çatışmasını tasvir etmek istedi. Bu yüzden de hikaye sembolik birçok öğe ile doludur. Bu öğelerde oldukça derin bir görsel şölen anlamına gelir izleycililer için.
Mononoke-hime Konusu ve Özeti
Film, Nago tarafından kendisine verilen ölümcül bir laneti geri almak için batıya giderken Ashitaka’nın macerasına odaklanıyor ve de bir domuz Eboshi tarafından bir iblis haline gelir kahraman. Doğaüstü güçlere sahip olan geyik tanrısı ormanı tahrip eder ve de doğal kaynakların tüketilmesi ile de bu durum iyice karmaşıklaşır. Ayrıca birde Eboshi para uğruna ormanı tehlikeye atan bir karakter olarak karşımıza çıkar. Maden için dağın ve ormanlığın tehlikeye atılması durumu söz konusudur. Prenses ise bu çevre ve insanlar arasındaki dengesizliği temsil eder, iktidardaki dengesizliği.
Muromachi Japonya’da bir Emishi köyüdür ve bu köy bir iblis tarafından saldırıya uğruyor. Son Emishi prensi de köye ulaşmadan önce onu bu iblisi öldürüyor ancak bu iblis prensin kolunda bir iz bırakıyor. Aslında prensin sağ kolunu lanetliyor. Lanet ona insanüstü bir üç verir ancak tüm vücuduna yayılmasıyla da onu öldürür. Köylüler bir gün bir iblis bulur ve bu iblisin demir toptan bir parçası vardır vücudunda ve bu top tarafından bozulmuş Nago’yu keşfederler. İşte aslında tam olarak bu noktada anlayacağımız şey şudur ki anime konusu itibariyle biraz tarihi gerçeklere ve de varsayımlara dayanıyor. O dönemlerde Japonlar fütursuzca doğayı tahrip ederek demir madenlerini kullanmışlar. Her ne kadar fantastik öğelerle animeyi doldursalar da; oldukça gerçekçi birkaç toplumsal gerçekliğe kadar dayanır anime. Amaç orman ruhunu tekrar diriltmektir. Orman ruhu ger döndürülür, güneş yükseldikçe de ruh ölür ancak formu toprak üzerinde kalır ve böylelikle toprağı iyileştirir. Ve bu sayede de Ashitaka’nın laneti kaldırılır. Ashitaka Irontown’u inşa etmek için yardım etmeye kalır ve Eboshi halkıyla bir araya gelir. Aynı zamanda bilinmesi gereken bir diğer detay da dönemin Japoncasının eserde kullanılmasıdır. Dolayısıyla animenin Japonca versiyonunda güncel Japonca kullanılmamıştır. Hikayenin bir çok yerinde Japon mitolojisine ait bilgiler ve en çok da Japon cin tasviri de bulunmaktadır. Temalar insanı ve doğayı sevmeye yöneliktir. Hem yetişkinlere hem de çocuklara renkli birbirinden çeşitli karakterleriyle hayatı ve doğayı sevme arzusu aşılar.
Seslendirmeler ve Gösterim
Film, 12 Temmuz 1997’de Japonya’da ve 29 Ekim 1999’da Amerika Birleşik Devletleri’nde gösterildi. Filmde Yōji Matsuda, Yuriko Ishida, Yūko Tanaka, Kaoru Kobayashi, Masahiko Nishimura, Tsunehiko Kamijo, Akihiro Miwa, Mitsuko Mori ve Hisaya Morishige seslendirmeleri yapar. Daha sonradan da Japonya’da en yüksek gişe hasılatı haline gelen önemli bir rekor kırdı. Kuzey Amerika’da da gişe oranı zayıf olmasına rağmen yine de önemli bir popülerliği vardı ve de hala Japonya için önemli bir anlam ifade ediyordu. Dahası Japonya dışında da önemli bir kitlesi vardı animenin. Daha sonradan Neil Gaiman tarafından da İngilizce senaryo ile uyarlandı. Başka bir Miyazaki filmi 2001 de yine yüksek hasılatı haline geldi. Ashitaka’nın İngiliz seslendirme sanatçısı Billy Crudup kahramanı her zaman sevdiğini belirtti ve de beklenmedik bir kahraman olduğunu belirtti, her zaman vahşi, cesur bir insan değil, sadece değerli şeyleri yönetmeye çalışan ve de köyünü korumaya çalışan bir gençti. Yuriko Ishida, kurtlar tarafından yetiştirilen ve insanlar için nefret duyumsayan biri. Ashitaka’ya bakmaya gelen genç bir kadın olan San’ı seslendiriyor. İngilizce versiyonda San, Claire Danes tarafından seslendirildi. Aynı zamanda bu kişi de Ashitaka’nın gelini Kaya’yı da seslendiriyor. İngilizce versiyonda ise Kaya Strong seslendirme yapar. Yūko Tanaka, sürekli ormanı temizleyen Irontown’un yöneticisi Lady Eboshi’nin ( Eboshi Gozen) sesini seslendirir. Miyazaki Eboshi’nin travmatik bir geçmişe sahip olması gerektiğini dile getirmiştir. Kaoru Kobayashi, batı yolculuğundaki Ashitaka ile arkadaş olan bir keşiş ve asker olan Jiko ‘yu seslendirir. İngilizce versiyonunda Jigo olarak adlandırılır. Miyazaki bu insanın bir hükümet yanlısı casus mu yoksa bir tarikat üyesi mi dini grup üyesi mi yoksa sadece iyi bir adam mı olduğunu söylemez. İngilizce versiyonunda Jigo, Billy Bob Thornton tarafından seslendirilir. Akihiro Miwa, dev bir kurt tanrısı ve San’ın evlatlık annesi olan Moro’yu seslendirir. Debi Derryberry’de bu kişiyi İngilizce versiyonunda seslendirir. Tsunehiko Kamijō, Eboshi’nin koruması olan Gonza’nın sesini yansıtır. İngilizce versiyonunda da John DiMaggio tarafından seslendirmesi yapılır. Filmin açılışı sırasındaki seslendirmeyi de Keith David yapar.
Prenses Mononoke tahmini 2,35 milyar yen bütçesiyle üretildi. ( yaklaşık olarak 23,5 milyon ABD doları) birçoğu elle çizilmiş bu animenin bir kısmı da; yüzde onluk bir kısmı da bilgisayarla çizilmiştir. Genel olarak bilgisayar çizileriyle ve de geleneksel el çizimlerinin karışımı şeklindedir anime. Filmin çoğu, Miyazaki ve Michiyo Yasuda tarafından tasarlanan renk şemalarına dayanan boyalar ile renklendirildi, ancak daha sonradan yapımcılar da prömiyerden önce tamamlamak için bilgisayar kurulumu konusunda anlaştılar.